Gediz Çınar & Elif Naz Semercioğlu
Mevcut Biden – Harris yönetiminin politikalarına uygun olarak, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı (“EPA”), 12 Nisan 2023 tarihinde iklim kriziyle mücadele amacıyla otomobil emisyonlarına ilişkin olarak bir dizi yeni kural getirilmesini teklif etti[1]. Elektrikli araçların daha fazla tercih edilmesini amaçlayan bu kurallar, temelini Temiz Hava Yasası’ndan (Clean Air Act) alıyor. EPA’nın araçların emisyonuna ilişkin düzenlemelerinin üçüncü aşamasını oluşturan ve iki ayrı bölümde düzenlenen teklifte[2], binek otomobiller ve hafif ticari araçlar için 2027 ila 2032 model araçlar bakımından aşamalı olarak devreye girmesi planlanan kriterler ve emisyon standartları yer alıyor. Şimdiye kadarki en katı sınırlamaları içerdiği belirtilen teklifin yasalaşması halinde, ABD otomobil endüstrisinde bir devrim yaşanması ve Çin’den sonra çevreyi en çok kirleten ikinci ülke olan ABD’nin, emisyon miktarının radikal seviyede azalması bekleniyor. O kadar ki, bu düzenlemelerin, 1886’da Henry Ford’un atsız araba (horseless carriage) test sürüşü gibi bir kilometre taşı olabileceği belirtiliyor[3]. Bu yazımızda, söz konusu düzenlemelerin içeriğine ve potansiyel etkilerine genel bir bakış sunacağız.
EPA kimdir ve nelerle meşgul olur?
EPA, insan sağlığının ve çevrenin korunması görevini yürüten Washington, ABD merkezli bir düzenleyici kurumdur[4]. Bu doğrultuda EPA’nın misyonu, vatandaşların yaşadığı, eğitim gördüğü ve çalıştığı yerlerde insan sağlığını ve çevreyi tehdit eden faktörleri en aza indirmek olarak belirlenmiş. EPA bu kapsamda, düzenlemeler hazırlamayı ve bunların uygulanmasını ceza, yaptırım ve diğer tedbirlerle sağlamayı amaçlıyor. Konu çevre olunca akla ilk gelen temiz hava, su ve toprak ile ilgili düzenlemelere ek olarak EPA, tehlikeli atık ve kimyasal yönetimiyle ilgili düzenlemeler için de çalışıyor. Ayrıca çevresel sürdürülebilirliği tesis ve teşvik etmek için çok sayıda araştırma yürütüyor ve eğitimler veriyor[5]. Kısaca EPA, ABD’de yaşayanlar için daha temiz, daha sağlıklı ve daha sürdürülebilir bir gelecek yaratmak için hukuk ve bilimi harmanlayarak bu yazımızda sizlere aktarmayı hedeflediğimiz türden çözümler üretmek üzere çalışıyor.
Peki bu teklifin kapsamında neler var?
Teklif temel olarak, otomobil üreticilerinin elektrikli araçlara daha fazla yatırım yapmasını teşvik edecek ve araç firmalarının üretim süreçlerini, bu süreçten içten yanmalı motoru tamamen çıkaracak şekilde yeniden tasarlamasını gerektirecek düzenlemelerden oluşuyor. Düzenlemede 2027 model ve daha yeni araçlar için emisyon standartları öngörülüyor[6]. Böylece, 2032 yılına kadar satılan binek araçların yüzde 67’sinin tamamen elektrikli araçlardan oluşacağı tahmin ediliyor. Buna ek olarak, hafif ticari araç satışlarının yüzde 46’sının aynı yıl itibariyle tamamen elektrikli araçlardan oluşması öngörülüyor. Ayrıca, 2032 yılına kadar otobüslerin yarısının ve kamyon ve tırlar da dahil olmak üzere ağır ticari araçların dörtte birinin tamamen elektrikli olmasını sağlayacak kurallar da teklifte yer alıyor.
Teklif edilen düzenleme yürürlüğe girerse, etkileri ne olacak ve nasıl karşılanacak?
ABD başkanı Biden’ın, 2030 yılı itibariyle ülkenin emisyon miktarının yüzde 50 oranında azalacağı ve 2050 yılı itibariyle ise atmosfere CO2 salınımının tamamıyla kesileceği yönünde açıklamaları bulunmaktaydı[7]. Bu amaç doğrultusunda geçtiğimiz yaz Biden, Enflasyon Azaltma Yasasını (Inflation Reduction Act) yürürlüğe koymuş ve 120 milyar dolardan fazla yerli elektrikli araç ve batarya yatırımı gerçekleştirilmişti. Söz konusu yasa ile 2030 itibariyle emisyonların yüzde 40 oranında azaltılmasını öngörülmekte olup, EPA düzenlemelerinin Biden’ı hedefine ulaştıracağı değerlendiriliyor. Bu düzenlemeler ile birlikte ayrıca,
- 2055 yılına kadar, (ABD’nin 2022 CO2 emisyonun iki katından daha fazla olan) 10 milyar ton CO2 emisyonunun önlenmesi,
- Teklifte yer alan standartlar ile, kirliliğin yanı sıra yakıt ve bakım maliyetlerini de azaltan teknolojilerin benimsenmesi ve yeni standartlara tabi olmayan bir araçla karşılaştırıldığında, ortalama bir tüketiciye aracın kullanım ömrü boyunca 12.000 dolar tasarruf sağlanması,
- ABD’nin yakıt ithalatının yaklaşık 20 milyar varil azalması,
- Teklif edilen düzenlemelerin getirilerinin, ortaya çıkabilecek masraflardan en az 1 trilyon dolara daha fazla olması amaçlanıyor[8].
İlgili regülasyonlardan önemli faydalar beklenmekte iken konuya dair endişe duyanlar da var. Örneğin, hibrit araçlara büyük ölçekli yatırımlar yapmış otomobil üreticileri, bu araçlara kıyasla daha pahalı olan tamamen elektrikli modellere yönelik artan müşteri talebi, batarya bulunabilirliği ve ulusal şarj istasyon ağı oluşturulma hızı karşısında çekincelere sahip. Otomobil üretiminde çalışan işçiler de, elektrikli araçların montajı için içten yanmalı motorlu araçlara kıyasla çok daha az işçi gerekmesinden dolayı işini kaybetme endişesi duyuyor. Düzenlemelere karşı ayrıca, özellikle muhalefet tarafından davalar açılabileceği değerlendiriliyor. Nitekim daha önce bir grup avukatın Biden’ın iklim politikalarına karşı dava açtığını görmüştük[9].
Peki Türkiye emisyonlar için neler yapıyor? Şu sıralar otomobil üretimi özellikle TOGG’un tüketicilerle buluşması ile Türkiye’nin gündeminde geniş yer kaplıyor. İlk yerli elektrikli otomobilin satışa sunulmasını herkes dört gözle bekliyor. “Doğuştan elektrikli”, “doğuştan sürdürülebilir”, “doğuştan dijital” ve “doğuştan yeşil”[10] sloganlarıyla yola çıkan üreticiler iklim krizine de böylelikle parmak basmış oluyor. Türkiye’nin içten yanmalı motorlu araçlara yönelik politikalarına baktığımızda ise, EPA düzenlemesine yaklaşan katılıkta bir düzenleme henüz göremiyoruz. Bununla birlikte, COP27’de neler oldu? Türkiye’nin iklim konusundaki yeni yol haritası ne diyor? yazımızdan da hatırlayacağınız üzere, Türkiye iklim krizine yönelik olarak, Ulusal Katkı Niyet Beyanı’nda bulunmuş ve emisyonlar için “artıştan azaltım” hedefini açıklamıştı. Bu kapsamda, 2030 yılına gelindiğinde emisyon artışında yüzde 41 oranında azalma taahhüdünde bulunmuştu. Bakalım EPA’nın hamlesi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını yeni düzenlemelere teşvik edecek mi? Sizler için takip ediyor olacağız.
[1] Biden-Harris Administration Proposes Strongest-Ever Pollution Standards for Cars and Trucks to Accelerate Transition to a Clean-Transportation Future | US EPA Erişim tarihi: 18.04.2023
[2] 2027 Model Yılı ve Sonrası Binek Araçlar ve Hafif Ticari Araçlar için Çoklu Kirletici Madde Emisyon Standartları (Multi-Pollutant Emissions Standards for Model Years 2027 and Later Light-Duty and Medium Duty Vehicles)” ve Ağır Ticari Araçlar için Sera Gazı Standartları – Aşama 3 (Greenhouse Gas Standards for Heavy-Duty Vehicles – Phase 3)
[3] Biden Proposes Emission Rules to Boost Sales of Electric Cars – The New York Times (nytimes.com) Erişim tarihi: 18.04.2023
[4] Our Mission and What We Do | US EPA Erişim tarihi: 18.04.2023
[5] Research Centers, Programs, and Science Advisory Organizations | US EPA
[6] Multi-Pollutant Emissions Standards for Model Years 2027 and Later Light-Duty and Medium-Duty Vehicles – Proposed Rule (April 7, 2023) (epa.gov) Erişim tarihi: 18.04.2023
[7] Biden-Harris Administration Proposes Strongest-Ever Pollution Standards for Cars and Trucks to Accelerate Transition to a Clean-Transportation Future | US EPA Erişim Tarihi: 18.04.2023
[8] Biden-Harris Administration Proposes Strongest-Ever Pollution Standards for Cars and Trucks to Accelerate Transition to a Clean-Transportation Future | US EPA Erişim Tarihi: 18.04.2023
[9] Biden Proposes Emission Rules to Boost Sales of Electric Cars – The New York Times (nytimes.com) Erişim tarihi: 18.04.2023
[10] Togg nasıl satın alınır, ön sipariş nereden verilir? Togg ön sipariş, şarj etme ve fiyat listesi! – Araba Haberleri (cnnturk.com) Erişim tarihi: 18.04.2023
