Arkamızda bıraktığımız 2022 yılına dönüp baktığımızda rekabet hukuku için önemli bir yıl olduğunu söyleyebiliriz. Yine bu yıl içerisinde alınan 78 rekabet ihlali, 245 birleşme devralma ve 19 menfi tespit-muafiyet kararı, 2022 yılının rekabet hukuku bakımından oldukça yoğun geçtiğini gösteriyor[1]. Biz de bu kapsamda 2022 yılında ses getiren rekabet soruşturmaları ve yayımlanan gerekçeli kararları, rekabet politikasını şekillendiren gelişmeleri, önemli birleşme/devralma kararlarını ve idari yargı kararlarını bir şemada derlemeye çalıştık.
2022 yılını soruşturmalar ve yayımlanan gerekçeli kararlar bakımından değerlendirdiğimizde öne çıkan hususlar arasında; işgücü pazarının mercek altına alınması ile teknoloji teşebbüsleri nezdinde yeni olarak nitelendirebileceğimiz ihlal türlerinin incelenmesi sayılabilir. Bu kapsamda negatif eşleme anlaşmaları, veri taşınabilirliği, kendini kayırma, veri birleştirme gibi ihlal türlerinin 2022’nin gündeminde olduğu söylenebilecektir. Ek olarak, 2022, Türk Rekabet Hukuku dünyasına yeni girmiş olan taahhüt ve uzlaşma mekanizmalarının yaygın uygulama alanı bulduğu bir yıl olmuştur.
Rekabet politikası ekseninde ise 2022 yılının hareketli geçtiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu kapsamda atılan ilk adım Yaş Sebze ve Meyve Sektör İncelemesi Nihai Raporu ve E-Pazaryeri Platformları Sektör İncelemesi Nihai Raporu’nun (“E-pazaryerleri Raporu”) yayımlanmasıdır[2]. İncelemelere ve mevzuat değişikliklerine ışık tutan bu raporları mevzuat değişiklikleri takip etmiştir. Rekabet Kurumu, 2010/4 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’deki ciro eşiklerinde değişiklikler yapmış, Tebliğ’e “teknoloji teşebbüsleri” kavramını ekleyerek bu teşebbüslerin devralınmasına dair işlemler bakımından uygulama alanı bulan bir bildirim yükümlülüğü getirmiştir. Akabinde yayımlanan ve Rekabet Kurumu’na bildirilen teknoloji teşebbüsü devralınması işlemlerine izin veren toplam beş adet karar; teknoloji teşebbüsünün kapsamı konusunda bir referans oluştursa da ilgili tanım ile ilgili belirsizlikler tamamen giderilememiştir. Söz konusu belirsizliklerin netliğe kavuşması için 2023 yılında verilecek kararların beklendiği söylenebilecektir.
Rekabet politikasına yönelik olarak 2022 yılında atılan en önemli adımlardan bir diğeri de sınırlı biçimde kamu görüşüne açılan 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun değişiklikleridir. Görüşe açılan değişiklikler temel olarak, dijital pazarlarda faaliyet gösteren ve önemli pazar gücüne sahip olduğu kabul edilen teşebbüslerin uyması gereken ilave kurallar öngörmektedir. 2023 yılında söz konusu değişikliklerin hukuk aleminde hayat bulup bulmayacağı ise merak konusudur.
İlaveten geçtiğimiz günlerde 2022 Yılı Birleşme ve Devralma Görünüm Raporu yayımlanmıştır. Rapor uyarınca, 2022 yılında Rekabet Kurumu tarafından toplam 245 adet birleşme, devralma ve özelleştirme işlemi incelenmiştir. Bildirilen bu işlemlerin toplam işlem bedeli yaklaşık 72 milyar TL’dir. Aynı dönemde toplam işlem bedeli yaklaşık 14 milyar TL olan 7 özelleştirme işlemi incelenmiştir[3].
Hiç şüphesiz ki rekabet hukukunu şekillendiren bir husus da idari yargı tarafında yaşanan gelişmelerdir. Bu yönde 2022’de iki önemli karar üzerinde durulmalıdır: Sahibinden Kararı[4] ve Garanti Bankası Kararı. Sahibinden Kararı yerinde incelemenin engellenmesi cezalarına yönelik yeni bir standart ortaya koyarken Garanti Bankası Kararı’nda[5] tebligat usulünde izlenecek olan ekonomik bütünlük yaklaşımına yer verilmiştir. İdari dava süreçleri devam eden bu iki kararın kesinleşmesi ile rekabet hukuku arşivinin ön safhalarında yer alacaklarına şüphe yoktur.
Işık tutacağımız son konu ise devam eden soruşturmalardır. Rekabet Kurulu tarafından yakın tarihli başlatılan ya da halihazırda yürüyen pek çok soruşturma bulunmaktadır. Bunlar arasında yeni birer sayfa olarak nitelendirdiğimiz “işgücü pazarında rekabet ihlalleri” ve “teknoloji teşebbüsleri tarafından gerçekleştirilen veri taşıma ve kendini kayırma davranışları” ile birlikte klasik ihlallerden sayılan bilgi değişimi, münhasırlık, ayrımcılık gibi iddialar etrafında şekillenen soruşturmalar da bulunmaktadır.
Bir çırpıda 2022 rekabet hukuku gelişmeleri incelendiğinde, 2022 yılının gerek tamamlanan ve yürüyen soruşturmalar gerekse rekabet hukuku politikası bakımından oldukça yoğun geçtiğini söylemek mümkündür. Tüm dünyadaki eğilimlere benzer şekilde, teknoloji pazarları ile işgücü pazarlarının ise 2022 yılı rekabet hukuku uygulaması ve politikasının merkezinde yer aldığı anlaşılmaktadır.
[1] Rekabet Kurumu, 2022 yılı Karar İstatistikleri, Microsoft PowerPoint – 2022-y1ll1k-web için (rekabet.gov.tr) Erişim Tarihi: 11.01.2023.
[2] İlgili sektör raporlarına buradan erişilebilecektir: https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/sektor-raporlari.
[3] 2022 Yılı Birleşme ve Devralma Görünüm Raporu’na buradan erişilebilecektir: https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/2022-yili-birlesme-ve-devralma -gorunum-r-b6221477928ded11a23100505685ee05
[4] Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin E.2022/254, 15.04.2022 tarihli Kararı.
[5] Ankara Bölge İdare Mahkemesi 8. İdari Dava Dairesi’nin E. 2022/396 K.2022/1261, 26.10.2022 tarihli Kararı.
