Rekabet Kurumu’nun (Kurum) bilgi ve belge edinme konusunda en önemli araçlarından biri olan yerinde incelemeler bir süre daha rekabet hukuku camiasının gündeminden düşmeyecek gibi görünüyor. Hatırlatmamız gerekirse, geçtiğimiz Haziran ayında yürürlüğe giren ve detaylarına blog sayfamızda da yer verdiğimiz kanun değişikliği ile Kurum yetkililerinin yerinde inceleme yetkileri dijital verilerin incelenmesini de içerecek şekilde genişletilmişti.
Mevcut durumda, Kurum yetkililerinin yerinde incelemelerde sahip olduğu elektronik ortam ve bilişim sistemlerinde tutulan her türlü veriyi inceleme ve bu verilerin kopyalarını alma yetkisinin detayları ise geçtiğimiz hafta Kurum’un internet sitesinde sessiz sedasız bir biçimde yerini aldı. Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz (Kılavuz) dijital verilerin miktarı ve işlendiği ortamların çeşitliliği sebebiyle oldukça önem arz eden inceleme süreçleriyle ilgili uygulanacak usule ilişkin açıklamalar içeriyor. Kılavuz’un gerek lafzı gerekse uygulamasının rekabet çevrelerinde hararetli tartışmalara konu olması kaçınılmaz görünmekle birlikte, Kılavuz ile getirilen düzenlemeleri objektif bir biçimde ele almakta fayda görüyoruz.
Kimler hangi ortamlarda inceleme yapabilecek?
Kılavuz’da yer alan düzenleme ışığında, Rekabet Başuzmanı, Rekabet Uzmanı ve Rekabet Uzman Yardımcılarından oluşan Görevli Meslek Personeli, teşebbüslere ait dijital ortamlarda ve bu ortamların saklandığı donanımlarda inceleme yapmaya yetkili kılındı. Bu ortamlar arasında yer alan bilişim sistemleri ile depolama araçlarının çeşitli örnekleri ise şu şekilde sunulabilir:
- Sunucu,
- Masaüstü/dizüstü bilgisayar,
- Taşınabilir cihaz
- CD,
- DVD,
- USB,
- Harici hard disk,
- Yedekleme kayıtları,
- Bulut servisleri
Görevli Meslek Personeli, ilgili sistemleri incelerken teşebbüsün dijital verilerin aranmasına olanak sağlayacak yazılım/donanımlarını kullanabileceği gibi verileri kendi kullanımlarında bulunan yazılımlarla ve donanımlarla da inceleme imkânına sahip olacak. Bu noktada teşebbüslerin kullandıkları altyapıların da (Office 365, e-keşif uygulamaları gibi) Görevli Meslek Personelinin kullanımına açıldığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Rekabet Kurumu cep telefonu ve tabletleri inceleyebilecek mi?
Kılavuz’da taşınabilir iletişim cihazlarıyla (cep telefonu, tablet vb.) ilgili olarak öncelikle, cihazın teşebbüse ait veri içerip içermediğini belirlemek için Görevli Meslek Personelince hızlı bir inceleme yapılması öngörülüyor. Bu noktada, Kılavuz’da “teşebbüse ait veri” veya “hızlı inceleme” kavramlarının kapsamına yönelik bir açıklama ise yer almıyor. Cihazın teşebbüse ait veri içermesi durumunda, teşebbüse ait olup olmadığından ya da faturası teşebbüs tarafından ödenip ödenmediğinden bağımsız olarak adli bilişim araçlarıyla incelenebilecek. Bir diğer deyişle, şahsi cihazların teşebbüse ait dijital veri (uygulama, yazışma, e-posta gibi) içermesi halinde söz konusu cihazlar da incelemeye konu edilebilecek.
İnceleme sürecinde veriler Kurum’a ait depolama cihazlarına kopyalanarak incelenecek. Kopyalama işlemi disklerin, disk bölümlerinin veya dijital verilerin fiziksel veya mantıksal imajının alınması yoluyla gerçekleştirilebilecek. İnceleme sonucunda gerekli görülen verilerin kopyası alınacak. İnceleme için kopyalanan verilerin tutulduğu disklerdeki veriler ise geri getirilemeyecek şekilde imha edilecek.
İnceleme konusu cihazlar teşebbüs sınırları dışına çıkarılabilir mi?
Görevli Meslek Personeli’nin önceliği, yerinde incelemenin teşebbüse ait yerleşkede tamamlanması, ancak Kılavuz, gerekli görülmesi halinde incelemeye Kurum’a ait adli bilişim laboratuvarında devam edilmesine de karar verilebileceğini düzenliyor. Burada Kurum’un adli bilişim laboratuvarlarında gerçekleştirilebilecek incelemelerin bir istisnası ise cep telefonları olarak karşımıza çıkıyor. Kılavuz’da yer alan düzenlemeler ışığında, cep telefonlarındaki verilerin incelenmesinin her halükarda teşebbüse ait yerleşkede tamamlanması öngörülüyor.
Kurum merkezinde incelenecek dijital veriler için ise 3 kopya oluşturulacak. Kopyalanan verilerin orijinal verilerin birebir kopyası olduğunu ispatlayacak hash değeri kontrolü tamamlandıktan sonra bir kopya teşebbüse teslim edilecek ve diğer kopyalar zarfa konularak Görevli Meslek Personeli tarafından mühürlenecek. Zarfın açılması anında ve verilerin incelenmesi sırasında yapılacak işlemlere eşlik edilmesi için teşebbüsten bir temsilci yazılı olarak davet edilecek.
Kurul tarafından gerekli görülmesi durumunda alınacak bir kararla mühürlü zarf açılmadan teşebbüse teslim edilebilecek.
Hem teşebbüsler, hem vekiller, hem de Kurum yetkilileri bakımından oldukça önem arz eden ve bir o kadar dikkat gerektiren yerinde inceleme süreçlerine ilişkin ikincil düzenlemeler şüphesiz ki olumlu bir adım olarak değerlendirilmelidir. Lakin Kılavuz’un etkinliği ve yerinde inceleme süreçlerinde doğan ihtiyaçlara yanıt verebilme kabiliyetinin anlaşılabilmesi için uygulamasının da en az Kılavuz kadar önemli olacağı kanaatindeyiz. Bir süre daha gündemimizi meşgul edeceğini düşündüğümüz yerinde incelemeler ve bu alandaki gelişmelere ilişkin hem teorik hem de uygulamaya yönelik değerlendirmelerimiz için takipte kalmanızı tavsiye ederiz.
